Pakiet Mobilności – kluczowe zmiany dla branży transportowej

W obliczu rosnącej inflacji i zmian ekonomiczno-społecznych branża transportowa mierzy się z licznymi wyzwaniami. Sytuacji wspomnianej branży nie ułatwiają liczne i zarazem kluczowe zmiany przepisów w transporcie drogowym związane z tzw. Pakietem Mobilności. Poniżej przedstawiamy podsumowanie najważniejszych zmian prawa transportowego ostatnich miesięcy.

Pakiet Mobilności

Pakiet Mobilności to od dawna zapowiadana reforma przepisów dotyczących transportu drogowego odbywającego się na terenie Unii Europejskiej, w tym Polski. Co ważne, sam Pakiet Mobilności nie jest aktem prawnym. Wywiera on jednak niebagatelny wpływ na przepisy krajowe i unijne, kreując nowe prawa i obowiązki dla przedsiębiorstw branży transportowej. Do najważniejszych zmian wynikających z implementacji Pakietu Mobilności do polskiego prawa transportowego należą: nowe zasady ewidencji czasu pracy kierowców, regulacje dotyczące tachografów, nowe zasady dotyczące transportu międzynarodowego pojazdami o dopuszczalnej masie całkowitej („DMC”) pomiędzy 2,5 t – 3,5 t, czy też nowe zasady dotyczące tzw. transportu kabotażowego.

Licencja wspólnotowa powyżej 2,5 t

Największa rewolucja dotyczy przewoźników zarządzającymi flotami pojazdów powyżej 2,5 t do 3,5 t. Od maja 2022 r. są oni zobowiązani spełniać wymogi, które do tej pory dotyczyły wyłącznie przewoźników wykonujących transport drogowy pojazdami od DMC powyżej 3,5 t. Do nowego katalogu obowiązków należą w szczególności:

• uzyskanie zezwolenie na wykonywanie zawodu przewoźnika (w tym wymagane kompetencje zawodowe);
• wykazanie odpowiedniej zdolności finansowej oraz spełnienie tzw. wymogu tzw. „dobrej reputacji”;
• czy też posiadanie rzeczywistej i stałej siedziby w Polsce.

W praktyce, przedsiębiorcy wykonujący międzynarodowy transport drogowy rzeczy, których DMC przekracza 2,5 t a nie przekracza 3,5 t powinni od 21 maja 2022 r. dysponować zezwoleniem na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego oraz licencją wspólnotową. Przypominamy, iż uzyskanie licencji wspólnotowej nie jest możliwe, jeśli wcześniej przewoźnik nie posiada tzw. „bazowego” zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika.

Omawiane zmiany nie dotyczą natomiast przewoźników, którzy wykonują wyłącznie krajowy transport drogowy rzeczy pojazdami lub zespołami pojazdów o DMC do 3,5 t. – dla których katalog klasycznych obowiązków związanych z przewozem pozostaje bez zmian.

Co więcej, dla przewoźników, którzy wykonują transport pojazdami powyżej 2,5 t do 3,5 t został ustanowiony nowy wymóg finansowy. Jeśli posiadają flotę pojazdów powyżej 2,5 t do 3,5 t powinni dysponować kapitałem i rezerwami w łącznej wysokości co najmniej: 1800 EUR na pierwszy wykorzystywany pojazd oraz 900 EUR na każdy dodatkowy wykorzystywany pojazd. Jeżeli natomiast przewoźnik posiada w swoje flocie przynajmniej jeden pojazd przekraczający 3,5 t wówczas opłata na pierwszy pojazd pozostaje bez zmian (9000 EUR). Dodatkowo, każdy dodatkowy pojazd powyżej 2,5 t a nie przekraczający 3,5 t powinien posiadać zabezpieczenie w wysokości 900 EUR.

Wreszcie, od 1 czerwca 2022 r. każdy pojazd zgłoszony do licencji wspólnotowej powinien być również zgłoszony do zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego. Wskazany wymóg dotyczy także pojazdów powyżej 2,5 t do 3,5 t, których transport rzeczy jest wykonywany wyłącznie w transporcie międzynarodowym.

Kontakt z przedsiębiorstwem podczas kontroli drogowej

Nowe przepisy przyznały także kierowcom uprawnienie wykonania telefonu do przedsiębiorstwa transportowego w trakcie kontroli drogowej. Dopuszczenie kontaktu telefonicznego z pracodawcą lub osobą zarządzającą transportem – nie zwalnia co prawda z posiadania przez kierowcę wypisu z zezwolenia lub licencji, karty kierowcy, wykresówki, wydruku z tachografu, czy certyfikatu pojazdu „w trasie” – niemniej może się okazać bardzo pomocne. Kierowca w trakcie kontroli może bowiem uzyskać informacje, dzięki którym zminimalizuje ryzyko ewentualnych kar dla pracodawcy, a także zaoszczędzi czas na przymusowym postoju.

Nowości w kabotażu

Omawiany Pakiet Mobilności przyniósł także zmiany dla tzw. przewozu kabotażowego, tj. zarobkowego transportu ładunku pomiędzy punktami odbioru (rozładunek i załadunek) znajdującymi się w różnych krajach Unii Europejskiej lub EFTA - innych niż ten, w którym przewoźnik założył i posiada stałą siedzibę dla swojej działalności transportowej.

W ślad za Pakietem Mobilności, od lutego 2022 r. przewoźnik m.in. nie może wykonywać przewozów kabotażowych tym samym pojazdem silnikowym w określonym państwie członkowskim przez cztery dni od zakończenia ostatniego dozwolonego przewozu kabotażowego na jego terytorium. Tym samym, po zakończeniu ostatniego kabotażu pojazd musi powrócić do państwa swojej siedziby „bazowej” i odczekać cztery dni zanim rozpocznie kolejny międzynarodowy kurs. Warto wskazać, że powyższy okres "4-dniowego zamrożenia" dotyczy wyłącznie pojazdów, a nie kierowców, którzy będą mogli wykonać kabotaż innym pojazdem bez przymusowej przerwy.

Kolejną zmianą w przewozach kabotażowych jest konieczność przedstawienia przez przewoźnika, którego pojazd znajdował się na terytorium innego państwa, wyraźnych dowodów potwierdzających wszystkie przewozy wykonane w okresie czterech dni poprzedzających przewóz międzynarodowy.

Czy(m) jeszcze zaskoczy nas Pakiet Mobilności?

Niewątpliwie Pakiet Mobilności to jedna z największych reform branży transportowej ostatnich lat, która docelowo ma przyczynić się do spójności regulacyjnej transportu w UE świadczonego przez międzynarodowych przewoźników, którzy docelowo będą „poruszać się” po unijnych drogach na ujednoliconych lub co najmniej podobnych zasadach.

Część z tych zmian, jak choćby zmiany w czasie kierowców czy możliwość kontaktu kierowcy z pracodawcą lub osobą zarządzającą przedsiębiorstwem mogą zwiększyć bezpieczeństwo na drogach. Inne – jak nowe obowiązki dla przewozu pojazdami o DMC pomiędzy 2,5 t – 3,5 t wymagają zmian organizacyjno-prawnych. Stąd, proces wdrażania Pakietu Mobilności w Polsce powinien pozostać „na radarach” branży, zwłaszcza że kolejne zmiany pozostają jeszcze na horyzoncie i planowane są co najmniej do 2026 r.