Zamówienia publiczne w Polsce adaptują się do realiów pandemii

Trwająca pandemia koronawirusa COVID-19 wymusiła wprowadzenie szeregu zmian w funkcjonowaniu rynku zamówień publicznych w Polsce. Poniżej przedstawiamy informacje na temat podjętych i planowanych działań w tym obszarze.

Wyłączenie stosowania PZP dla niezbędnych zamówień

Specustawa o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, która weszła w życie 8 marca („Specustawa”), pozwala na wyłączenie stosowania ustawy – Prawo zamówień publicznych („PZP”) przy udzielaniu zamówień, których przedmiotem są towary lub usługi niezbędne do przeciwdziałania COVID-19. Przeciwdziałanie COVID-19 jest rozumiane szeroko i obejmuje wszelkie czynności związane ze zwalczaniem zakażenia, zapobieganiem rozprzestrzenianiu się, profilaktyką oraz zwalczaniem skutków choroby. Wyłączenie dotyczy jednak tylko takich przypadków, gdzie zachodzi wysokie prawdopodobieństwo szybkiego i niekontrolowanego rozprzestrzeniania się choroby lub wyłączenie jest wymagane ze względu na ochronę zdrowia publicznego.

Niezależnie od powyższego, Specustawa wprowadziła generalne wyłączenie stosowania PZP w odniesieniu do zamówień na usługi, dostawy lub roboty budowlane udzielanych w związku z zapobieganiem lub zwalczaniem epidemii na obszarze, na którym ogłoszono stan zagrożenia epidemicznego lub stan epidemii.

Stosowanie PZP zostało wyłączone także względem zamówień udzielanych w przypadku zagrożenia epidemicznego, w celu wykonania decyzji o utworzeniu rezerw strategicznych, na wniosek ministra właściwego do spraw zdrowia.

Komunikacja elektroniczna

UZP zachęca zamawiających do komunikowania się z wykonawcami za pomocą środków komunikacji elektronicznej również w postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego o wartości poniżej progów unijnych, a więc również tam, gdzie PZP nie przewiduje takiego obowiązku. Zamawiający powinien jednak zadbać, by wybrany sposób komunikacji nie ograniczał uprawnień wykonawców.

Ponadto, UZP zajął stanowisko odnośnie sposobu zapewnienia jawności otwarcia ofert wobec zagrożenia związanego z COVID-19. W ocenie Urzędu, w sytuacji zagrożenia epidemicznego prowadzenie transmisji on-line z otwarcia ofert przeprowadzanego bez udziału publiczności w wystarczający sposób realizuje zasadę jawności.

Zmiany w działalności KIO i UZP

Krajowa Izba Odwoławcza zawiesiła rozpoznawanie odwołań na okres od 16 do 27 marca. Wszystkie terminy posiedzeń zaplanowane na ten okres zostały zniesione. Ogłoszenia orzeczeń zostały odroczone bezterminowo.

Urząd Zamówień Publicznych („UZP”) również znacznie ograniczył swoją działalność, w szczególności kontakt bezpośredni i telefoniczny z interesantami. Wstrzymana została również obsługa telefonicznej infolinii prawnej. W kwestiach związanych ze stosowaniem PZP można kontaktować się z UZP za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej, w tym pocztą elektroniczną na adres [email protected].

Dalsze zmiany oczekują na przyjęcie

Polski rząd planuje wprowadzenie dalej idących zmian mających na celu dostosowanie prawa zamówień publicznych do warunków pandemii COVID-19. Zmiany te zostały uwzględnione w projekcie zmiany Specustawy datowanym na 25 marca i mają stanowić element tzw. tarczy antykryzysowej.

Według wskazanego projektu wyłączenie stosowania PZP ma być rozszerzone na niektóre zamówienia udzielane przez Bank Gospodarstwa Krajowej oraz Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Projekt zawiera również regulację odnoszącą się do umów w sprawie zamówienia publicznego, zgodnie z którą strony umowy mają niezwłocznie informować się wzajemnie o istniejącym lub możliwym wpływie COVID-19 na należyte wykonanie umowy.

Zamawiający, po stwierdzeniu, że okoliczności związane z COVID-19 mogą wpłynąć lub wpływają na należyte wykonanie umowy w sprawie zamówienia będzie mógł w uzgodnieniu z wykonawcą dokonać zmiany umowy, w szczególności poprzez: (i) zmianę terminu wykonania lub czasowe zawieszenie wykonywania umowy lub jej części, (ii) zmianę sposobu wykonywania dostaw, usług lub robót budowlanych, (iii) zmianę zakresu świadczenia i (odpowiednio) wynagrodzenia wykonawcy – o ile wzrost ceny spowodowany każdą kolejną zmianą nie przekroczy 50% wartości pierwotnej umowy.

Co więcej, projekt prawdopodobnie wyłączy odpowiedzialność dyscyplinarną oraz karną za nieustalenie lub niedochodzenie należności powstałych w związku z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem umowy w sprawie zamówienia publicznego na skutek określonych okoliczności związanych z wystąpieniem COVID-19.