Polska: Projekt ustawy o jawności życia publicznego – obowiązek stosowania polityki antykorupcyjnej (część 2)

Poland
Available languages: EN

Tak jak pisaliśmy w naszym poprzednim artykule, sektor średnich i dużych przedsiębiorstw (ponad 50 pracowników lub obrót powyżej 10 mln euro) mogą czekać zmiany w zakresie wewnętrznej polityki antykorupcyjnej.

Jeżeli projekt ustawy o jawności życia publicznego wejdzie w życie, wszyscy przedsiębiorcy z powyższej grupy będą zobowiązani stosować wewnętrzne procedury antykorupcyjnemające na celu przeciwdziałanie . takim przestępstwom jak łapownictwo w sektorze publicznym i prywatnym, czy zmowa przetargowa. Ustawa zawiera otwarty katalog działań, które powinny zostać podjęte w ramach stosowanych procedur antykorupcyjnych, w szczególności:

  • zapoznawanie osób zatrudnionych z zasadami odpowiedzialności karnej za przestępstwa korupcyjne (szkolenia antykorupcyjne),
  • zapobieganie tworzeniu funduszy łapówkarskich z wykorzystaniem majątku przedsiębiorcy,
  • umieszczanie w umowach klauzul zakazujących wykorzystywania wynagrodzenia umownego do wręczania korzyści majątkowych,
  • opracowanie kodeksu etycznego,
  • opracowanie polityki dotyczącej otrzymywania prezentów i korzyści przez pracowników,
  • opracowanie procedury informowania właściwych organów przedsiębiorcy o propozycjach korupcyjnych.

Nie dopełnienie powyższych obowiązków będzie zagrożone dotkliwymi sankcjami w przypadku postanowienia osobie działającej w imieniu lub na rzecz przedsiębiorcy zarzutu popełnienia przestępstwa korupcyjnego. Stanowi to istotną zmianę w stosunku do obecnych regulacji dotyczących odpowiedzialności podmiotów zbiorowych. Poniesienie przez spółkę odpowiedzialności za przestępstwo popełnione przez jej przedstawiciela lub pracownika wymaga bowiem prawomocnego skazania tej osoby przez sąd. Z uwagi na długotrwałość procesów karnych sankcje te były dotąd rzadko nakładane.

Po otrzymaniu od prokuratora informacji o postawieniu zarzutu osobie, działającej w imieniu lub na rzecz przedsiębiorcy Szef Centralnego Biura Antykorupcyjnego (CBA) bez uprzedniego zawiadomienia przedsiębiorcy będzie uprawniony do przeprowadzania kontroli w zakresie stosowania procedur antykorupcyjnych. W razie braku stosowania procedur bądź stosowania procedur pozornych bądź nieskutecznych Szef CBA będzie mógł wezwać przedsiębiorcę do dobrowolnego uiszczenia kary. W razie niezastosowania się do wezwania szef CBA będzie mógł wystąpić do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) o wydanie decyzji o nałożeniu od 10.000 do 10.000.000 złotych. Przedsiębiorca mógłby uniknąć nałożenia kary, jeżeli zawiadomił organy ścigania o uzasadnionym podejrzeniu popełnienia przestępstwa przez osobę, która działała w jego imieniu lub na jego rzecz. Od decyzji Prezesa UOKiK będzie służyć odwołanie do sądu cywilnego. W razie prawomocnego nałożenia kary dodatkową dotkliwą sankcją dla przedsiębiorcy będzie brak możliwości ubiegania się o uzyskanie zamówienia publicznego przez 5 lat.

Planowane zmiany mogą sugerować zmianę podejścia organów ścigania. Do tej pory w praktyce organy skupiały się na odpowiedzialności indywidualnych sprawców - osób fizycznych a nie przedsiębiorstw, w imieniu których osoby te działały.