Nieuw inkoop- en aanbestedingsbeleid

Op 30 september 2016 heeft de commissie Bestuurszaken, Communicatie en Financiën het nieuwe inkoop- en aanbestedingsbeleid van de Waterschappen vastgelegd.

Het doel van dit nieuwe beleid is om waterschappen op een goede en verantwoorde wijze te laten inkopen en aanbesteden. De commissie hoopt met dit nieuwe beleid de effectiviteit van de inkoopprocedure te optimaliseren en de kwaliteit van opdrachten te verbeteren.

Innovatiegericht inkopen en Eigen Initiatief

Waterschappen worden aangemoedigd om innovatiegericht in te kopen. Aan de bestaande wens om innovatiegericht in te kopen wordt gehoor gegeven door middel van een speciaal ingericht proces dat is beschreven in de handleiding "Eigen Initiatief".

Een Eigen Initiatief kan door marktpartijen worden aangedragen en zal zijn gericht op het oplossen van een probleem van het waterschap. Als de opdracht van het Eigen Initiatief boven het Europees drempelbedrag geraamd wordt, dan is het waterschap verplicht de opdracht op TenderNed aan te kondigen. Op grond van artikel 2.32, lid 1, sub b, Aanbestedingswet is het in bepaalde gevallen echter wel mogelijk om een onderhandelingsprocedure zonder voorafgaande bekendmaking te voeren met één bepaalde ondernemer. Hier kan onder andere sprake van zijn indien de aanbesteding als doel heeft het vervaardigen of verwerven van een uniek kunstwerk of een unieke artistieke prestatie.

Het Eigen Initiatief toont gelijkenis met het unsollicited proposal. Knelpunt daarbij is traditiegetrouw dat ondernemers maar zelden eigen initiatief nemen of een voorstel indienen, omdat bepaald onzeker is of zij, als opdrachtgever het idee al goed vindt, het voorstel wel ook echt zullen mogen realiseren. Als uiteindelijk gekozen moet worden voor een aanbesteding, is er weinig te winnen bij het indienen van een eigen initiatief.

De waterschappen lijken voor dit dilemma nog niet echt een oplossing te hebben gevonden. Kennelijk bestaat voor het organiseren van een innovatiepartnerschap bij nieuwe ontwikkelingen nog weinig ruimte hoewel de nieuwe Aanbestedingswet die wel geeft.

Ei van Columbus?

Het welslagen van een innovatiegerichte aanbesteding wordt weliswaar door dit beleid gefaciliteerd, maar dit neemt niet weg dat het succes vooral wordt bepaald door de wijze waarop de aanbesteding wordt ingericht. De tweede maatgevende randvoorwaarde is de overeenkomst die wordt aanbesteed. Innovatie heeft alleen dan een kans, wanneer aanbesteders afstand durven te nemen van traditionele contractvormen.

Zonder de verworvenheden van de aanbestedingspraktijk los te laten, zou er ook de durf moeten zijn om nieuwe paden te bewandelen. Dat vergt aanbestedingsdocumenten die oorspronkelijk en origineel zijn en overeenkomsten gebaseerd op maatwerk waarin, naast vernieuwing, ook een basis kan worden gelegd voor samenwerking op basis van vertrouwen en gedeeld belang. Er is kortom sprake van een mooi nieuw beleid dat in de praktijk nog wel handen en voeten moet krijgen om nog meer te halen uit de mogelijkheid innovatiegericht in te kopen en ook echt te vernieuwen.